Vijfhonderden Kaartspel

Spelregels Vijfhonderden

Vijfhonderden wordt steeds met twee spelers gespeeld waarin het doel is om als eerste vijfhonderd punten te scoren. Dit doe je door slagen te halen en roem te maken. Je haalt een slag door de hoogste troef te gooien of anders de hoogste kaart in de gevraagde kleur. De winnaar van de slag mag in de volgende slag uitkomen.

• Voorbereiding
• Spelverloop Vijfhonderden
• Roemen
• Score en winnaar Vijfhonderden
• Spelen voor geld

Voorbereiding

• 1 pak kaarten
• 2 spelers
• Pen en papier voor score

Er wordt gespeeld met 32 kaarten. De kaarten 2 tot en met 6, evenals de jokers worden verwijderd.

Delen en troef

Bepaal wie deelt door te couperen. De deler schudt de kaarten en laat zijn tegenstander couperen. Vervolgens deelt hij 9 kaarten uit aan iedere speler. Dat gebeurt vaak in 3-3-3. De rest van de kaarten vormt een Stok waarvan gedurende het spel getrokken gaat worden. De eerste kaart hiervan wordt omgedraaid en bepaalt de troefkleur voor de hand. Zolang deze kaart open ligt, mag degene die de Troef 7 heeft deze omwisselen voor de gedraaide kaart.

Kaartenwaarde

De slagwaarde van de kaarten is van hoog naar laag; A-H-V-B-10-9-8-7, behalve in de troefkleur, waar de slag volgorde geldt; B-9-A-H-V-10-8-7. De troefboer is genaamd de Jas, de troef 9 de Nel. De puntwaarde van de kaarten is als volgt:

Spelverloop Vijfhonderden

Nadat de deler de negen kaarten heeft gedeeld en de overgebleven kaarten (de stok) en de troef is bepaald, kan het spel beginnen. Het spel wordt gespeeld in twee delen. 

Eerste deel

Het eerste deel kan vreemd aanvoelen voor kaartspelers die andere spellen gewoon zijn. Zo hoef je in deze ronde geen kleur te bekennen, ondanks het feit dat de slag wel wordt gewonnen volgens de gewone slagregels. De winnaar van de slag mag als eerste een kaart van de Stok trekken, gevolgd door de andere speler. Hij mag ook als eerste uitkomen bij de volgende slag. De speler die na de deler komt, mag als eerste uitkomen bij de eerste slag. 

In deze ronde is het doorgaans de bedoeling om de slechte kaarten van zeven tot negen kwijt te zijn voor het tweede deel van het spel begint. Vandaar dat er in de eerste ronde ook nooit zal worden getroefd. 

Roemen

Naast het als eerste trekken van een kaart mag de winnaar van iedere slag ook Roemen om punten te verzamelen. Roemen is het maken van bepaalde kaartencombinaties die punten opleveren. De mogelijke combinaties zijn: 

Het roemen van kaarten gebeurt telkens bij het uitspelen van een kaart aan de slag. De gespeelde kaart mag onderdeel zijn van de gedeclareerde roem. Bij het roemen hoef je niet te benoemen welke kleur de straat heeft of hoe hoog de kaarten in carré zijn. Enkel ´Carré´ of ´3 op de vrouw´ voor een straat waarvan de vrouw de hoogste kaart is, volstaat. 

In de eerste ronde is het doorgaans de bedoeling om de slechte kaarten van zeven tot negen kwijt te zijn voor het tweede deel van het spel begint.

Wanneer de tegenstander ook een kaart aan de slag heeft gespeeld moeten de kaarten behorende tot de roem getoond worden. De roem kan dor de tegenstander worden afgekeurd als hij zelf een hogere roem in handen heeft. In dit geval meldt hij 'dat hij keur ik af' en noemt zijn eigen roem, en zijn roem telt in plaats van de roem van de tegenstander. De roem van de afgekeurde declarant kan altijd nog in een opvolgende beurt worden gedeclareerd. 

Voor het afkeuren geldt dat hoe meer kaarten er in de roem zitten, hoe hoger de roem telt. Een carré is dus hoger dan een straat van 3, maar een straat van 5 hoger dan een carré. Als het aantal kaarten gelijk is geldt dat de hoogste kaart in de straat wint. Een carré boeren (twv 200 punten) kan dus afgekeurd worden door een carré aan vrouwen (twv 100 punten). Is een roem exact even hoog, dan geldt de troefkleur met voorrang. Anders heeft de winnaar van de vorige slag voorrang. Schrijf roempunten meteen op!

Verder is er ook nog een speciale roem, Stuk. Hiervoor hoef je niet aan slag te zijn, maar kun je altijd declareren als je een kaart aan de slag speelt. Stuk bestaat uit de combinatie van Heer en Vrouw troef en is 20 punten waard. Stuk kan ook niet worden afgekeurd. 

Meer regels omtrent roemen

Iedere roem mag maar één keer geclareert worden. Je mag nooit een straat declareren die lager is dan een straat in dezelfde kleur die je al eerder hebt gedeclareerd. Als je dus '3 op de vrouw' hebt gedeclareerd in een eerdere beurt, mag je niet '3 op de boer' declareren in diezelfde kleur in een latere beurt, maar wel bijvoorbeeld '4 op de boer', '3 op de heer' etc. omdat deze roem meer waard is in de rangorde (omhoog roemen).

Je mag verschillende soorten roem gelijktijdig declareren, maar niet meerdere straten in dezelfde kaartkleur. Wel dus straten in verschillende kaartkleuren. Een kaart mag onderdeel zijn van meerdere soorten roem bij gelijktijdig declareren, dus van een straat, stuk én carré. Afgekeurde roem kun je opnieuw trachten te declareren in een latere hand, maar niet als je een kaart ervan hebt weggespeeld.

In dit eerste deel zullen de spelers dus kaarten aan de slag werpen waarmee ze geen roem verwachten te hebben, maar aan slag proberen te komen wanneer ze iets te declareren hebben. Als de laatste gedekte kaart op stok ligt naast de gedraaide troef of verwisselde troef 7, moet de winnaar van de slag kiezen tussen de twee. De tegenspeler krijgt de andere kaart. De gedekte kaart moet je altijd laten zien alvorens hem in je hand te nemen.

Tweede deel

In het weede deel wordt er met de negen kaarten in de hand gespeeld. Tijdens de eerste slag kan er nog roem gedeclareerd worden door de winnaar van de laatste slag in het eerste deel. Ook Stuk en afkeuringen door de andere speler kan nog. 

In het tweede deel is het verplicht om kleur te bekennen. Als je dit niet kunt, moet je troeven. Als de winnaar van de vorige slag uitkomt met troef, ben je verplicht een hogere troef te spelen als je dat kunt, anders een lagere troef. Kun je niet volgen of troeven, gooi dan een kaart naar keuze op. De oplettende speler weet exact welke kaarten de tegenstander op handen heeft, omdat alle kaarten reeds de revue hebben gepasseerd. Het is niet toegestaan in gewonnen slagen te kijken. De winnaar van de laatste slag krijgt 5 punten.

Score en winnaar Vijfhonderden

Tel na iedere ronde de punten op de kaarten in de gewonnen slagen, de succesvol gedeclareerde roem en de 5 punten voor de laatste slag bij elkaar op. De score houd je best bij op een blad papier. De eerste speler die 500 punten haalt is de winnaar van Vijfhonderden. 

Als iemand gedurende de hand op 480 of meer punten staat en 'Stuk' declareert tijdens de hand, dan mag hij roepen 'Uit' en wint.

Komen beide spelers boven de 500 punten uit na een hand? Dan wint de speler met de hoogste score. Bij een gelijkspel moet de hand opnieuw worden gespeeld.

Vaak wordt Vijfhonderden meerdere rondes gespeeld en met ´levens´ of punten. Als de verliezer nog geen 250 heeft weten te behalen, dan is hij "onder Jan", en wint de winnaar een extra spelpunt voor de ronde of verliest de verliezer een extra leven.

Spelen voor geld

Net zoals bij Klaverjassen kan ook Vijfhonderden voor geld worden gespeeld. Zo kan je een inzet plaatsen voor iedere ronde waarbij de winnaar de pot wint. Spelers die ´onder Jan´ eindigen, betalen dan dubbel aan de winnaar.