Rikken Kaartspel

Spelregels Rikken

Rikken is een kaartspel voor vier spelers en wordt met een partner gespeeld. Het is niet eenvoudig om aan te leren, maar eens je het onder de knie hebt is het erg leuk. Het spel wordt gespeeld met alle 52 kaarten waarbij de hoogste de Aas is en de laagste de 2.

Voor het spelen begint is er een biedronde waarbij wordt geboden op de spelvorm. Tijdens het spelen zelf moet er altijd kleur worden bekend.

Het doel is om steeds het bod te behalen of te beletten dat andere spelers hun bod halen. De hoogste kaart of de troef behaalt de slag. De speler die de slag haalt mag ook de volgende slag uitkomen. De laatst gespeelde slag mag door iedere speler worden teruggekeken, zolang de daarop volgende slag nog bezig is.

Het doel is om steeds het bod te behalen of te beletten dat andere spelers hun bod halen.

• Voorbereiding
• Bieden Rikken
• Spelverloop Rikken
• Puntentelling Rikken
• Spelen om geld
• Varianten

Voorbereiding

• 1 kaartspel van 52 kaarten
• 4 personen
• Pen en papier voor score

Iedere speler krijgt 13 kaarten toegedeeld. In tegenstelling tot andere kaartspellen worden de kaarten niet goed geschud, maar overhaald. Dit wordt ook wel heffen genoemd. Hierdoor blijven de kaarten meer bij elkaar en is er dus een betere kans op een goede hand. Om die kans groter te maken wordt er vaak 6-7 of 4-5-4 gedeeld. Iedere speler krijgt 13 kaarten toegedeeld voor zijn hand.

Het delen verschuift bij elke nieuwe ronde naar de volgende speler, met de klok mee. Op die manier komt iedereen een keer als eerste aan slag.

Bieden Rikken

De speler links van de deler mag als eerste een bod uitbrengen of passen. Wie past, kan niet meer meebieden. Er wordt geboden tot er drie spelers hebben gepast en dus het hoogste bod bereikt is. De spelvormen waarop kan worden geboden lees je hieronder.

Wel is het mogelijk dat meerdere spelers een gelijk bod spelen. Zo kan bijvoorbeeld als één speler een misèrebod heeft gedaan een andere speler (die nog mag bieden) besluiten mee te misèren en ook pogen nul slagen te halen.

Als het bieden afgelopen is, geeft de hoogste bieder, indien van toepassing, aan wat troef is en welke kaart hij meevraagt als maat.

Spelvormen Rikken

• Troela: Troela is altijd verplicht. Wie drie azen heeft in zijn hand, moet dit melden. Bijgevolg wordt de speler met de vierde aas automatisch zijn speelmaat. Deze bepaalt ook de troefkleur zonder te overleggen, maar dit mag niet dezelfde zijn als de kleur van de vierde aas. Het doel is om minstens acht slagen te halen. Heeft een speler alle azen, dan kan de speler een koning meevragen als speelpartner.
• Rik: Een speler die rikt en zijn speelmaat moeten minstens 8 slagen halen. De speler die rikt bepaalt de troefkleur. Deze wordt bekend gemaakt na het bieden. De speelmaat wordt bepaald omdat de rikker een bepaalde ´aas´ meevraagt. Wie de speelmaat is, wordt echter pas duidelijk tijdens het spelen en dus niet bekendgemaakt.
• Betere Rik: Idem als Rik, maar met harten als troef.
• Acht alleen: Op dit spel mag enkel worden geboden als er al op een Rik is geboden. Hier moet de bieder acht slagen halen met een zelfgekozen troefkleur.
• Acht beter: Idem als acht alleen, behalve dan dat de troefkleur harten is.
• Piek: De bieder moet tijdens dit spel exact 1 slag halen. Wanneer iemand een piek biedt, mogen ander spelers die nog niet hebben gepast, ook dit bod uitbrengen en meepieken. Heeft nog niemand gepiekt, dan kan er ook bijpiek worden geboden. Dit betekent passen, tenzij iemand piekt. Dan wordt er wel mee gepiekt. Heeft de pieker (of piekers) meer dan 1 slag, dan is het spel meteen afgelopen.
• Negen alleen: Mag enkel worden geboden als er al acht alleen of piek is geboden. Bieder moet op z´n eentje negen slagen halen met zelf gekozen troefkleur.
• Negen beter: Idem als Negen alleen, maar dan met harten als troefkleur.
• Misère: Tijdens dit spel mag de bieder geen enkele slag halen. Andere spelers kunnen ook meebieden op dit spel.
• Tien alleen: Mag enkel worden geboden als er al negen alleen of misère is geboden. Bieder moet op z´n eentje tien slagen halen met zelf gekozen troefkleur.
• Tien beter: Idem als Tien alleen, maar dan met harten als troefkleur.
• Open Piek: Net zoals bij Piek moet de bieder exact 1 slag halen. Hierbij mag hij zelf uitkomen. Nadat de eerste kaart van de tweede slag op tafel ligt, legt de pieker zijn eigen kaarten open.
• Elf alleen: Mag enkel worden geboden als er al Tien alleen of Open piek is geboden. Bieder moet op z´n eentje elf slagen halen met zelf gekozen troefkleur.
• Elf beter: Idem als Elf alleen, maar dan met harten als troefkleur.
• Open misère: Net als bij misère probeert de bieder geen enkele slag te halen. De bieder komt zelf uit. Nadat de eerste kaart van de tweede slag op tafel ligt, legt de bieder zijn eigen kaarten open.
• Open piek met een praatje: Idem als bij Open Piek. Alleen mogen de spelers wel overleggen nadat de kaarten open liggen.
• Twaalf alleen: Mag enkel worden geboden als er al Elf alleen, Open Misère of Open piek met praatje is geboden. Bieder moet op z´n eentje twaalf slagen halen met zelf gekozen troefkleur.
• Twaalf beter: Idem als Twaalf alleen, maar dan met harten als troefkleur.
• Open misère met een praatje: Idem als bij Open misère. Alleen mogen de spelers wel overleggen nadat de kaarten open liggen.
• Dertien alleen: Mag enkel worden geboden als er al Elf alleen of Open Misère met praatje is geboden. Bieder moet op z´n eentje dertien slagen halen met zelf gekozen troefkleur.
• Dertien beter: Idem als Dertien alleen, maar dan met harten als troefkleur.
• Schoppen Mie: Als de eerste drie spelers hebben gepast, kan de laatste speler kiezen om dit spel te spelen. Het doel van dit spel is om niet de slag met schoppen dame en niet de laatste slag te halen. Deze slagen kosten immers punten. Schoppen dame mag op ieder moment worden geworpen, dus ook als er nog geen schoppen is bijgekaart.
• Eén of vijf: Als de eerste drie spelers hebben gepast, kan de laatste speler ervoor kiezen om dit spel te spelen. Hierbij moeten exact 1 of 5 slagen worden gehaald. 

Spelverloop Rikken

De gevraagde Aas

Nadat de hoogste bieder een spelvorm heeft bepaald, is het zijn beurt om troef te maken en een maat mee te vragen via de gevraagde Aas. 

Dit moet een aas zijn van een kleur waarvan hij zelf minstens één kaart heeft. Dit kan soms niet om twee redenen:

• De rikker heeft alle 4 azen: in dit geval vraagt de rikker een heer mee (als hij deze ook 4 heeft een vrouw etc.)
• De rikker heeft van elke kleur die hij heeft de aas, maar niet alle azen: in dit geval neemt de rikker een van de azen die hij niet heeft blind mee en zegt dit ook bij het meevragen van de aas. De rikker mag dan, als de gevraagde aas nog niet gespeeld is, een kaart gedekt opgooien en deze slag telt dan als de eerste slag van de kleur van de gevraagde aas. Aan het eind van de slag wordt de gedekte kaart opengelegd voor de slag wordt opgeruimd en gaat het spel als gewoon verder.

Let op! De maat maakt zich pas officieel bekend als de vraagaas gegooid wordt op tafel. Deze speelt de vraagaas verplicht bij de eerste slag van de kleur van de vraagaas, als de partner dit vraagt. Er is dus een risico dat deze wordt gespeeld op een slag die reeds ingetroefd is. Speelt de tegenpartij de kleur van de gevraagde aas dan mag de aas pas vallen als niet anders meer mogelijk is.

Verder spelverloop

De tegenstanders van het rikpaar zullen meestal uitkomen in een andere kleur dan troef of gevraagd. Maar omdat de spelers, behalve de maat, in het begin niet weten wie maat is, loont het soms om enige verwarring te zaaien.

Bij Rikken geldt dat er kleur bekend moet worden en er geen troefplicht is. 

Puntentelling Rikken

Tijdens het spel Rikken kun je zowel punten als minpunten verdienen, naargelang je een bod al dan niet hebt gehaald. De winnaars krijgen de punten van de verliezers. Hierdoor kan het handig zijn om de score op een blad bij te houden. De maat ontvangt evenveel punten als de bieder. De maat betaalt echter niets als je je bod niet haalt.

Spelen om geld

Rikken kan ook om geld gespeeld worden. In dat geval wordt een geldprijs gehanteerd per spelvorm. Denk maar aan iets van 10 cent als basisbeloning voor troela, plus 5 cent per overslag. Of 40 cent voor Elf alleen. 

Uiteraard kunnen de bedragen zelf gekozen worden.  

Varianten

Brabantse versie

In Brabant hanteert met de Troela als hoogste bod. Enkel diegene die 3 azen heeft kan dit bod doen en de speler met de vierde aas is meteen ook de maat. De versie varieert echter in het feit dat niet de rikker, maar de maat de troef moet bepalen. Hij mag geen troef maken met de aas die hij zelf heeft (de gevraagde aas). Het gevaar is natuurlijk dat de maat geen goede kaarten heeft om te kunnen rikken maar dat is de gok.

Rikken met drie spelers

Deze variant bestaat al ten minste 50 jaar. Pas na het bieden worden de kaarten van de blinde opengelegd. Als er een maat is meegevraagd, en de blinde is de maat, dan worden de kaarten van de blinde gespeeld door degene die rikt. 

In geval van een piek of misère bepalen de spelers die niet of het laagst geboden hebben wie de blinde speelt. De blinde krijgt zijn eigen punten, maar zal niet makkelijk winnen omdat hij zelf niet kan bieden. Rikken met een stilzitter (vijf spelers)

De deler deelt de kaarten aan de overige vier spelers maar speelt zelf niet mee. Zoals bij gewoon rikken schuift het delen steeds een plaats op zodat iedereen per rondje één maal stilzit. In deze variant mag de deler de kaarten hevelen.